РЭАЛІЗАЦЫЯ ІНВЕНТАРНАЙ РЭФОРМЫ ПАМЕШЧЫЦКІХ МАЁНТКАЎ У ВІЛЕНСКАЙ, ГРОДЗЕНСКАЙ І МІНСКАЙ ГУБЕРНЯХ

Abstract

Сістэмна-гістарычны падыход да вывучэння раней невядомых архіўных крыніц дазволіў аўтару сфармуляваць наступныя высновы: 1) асноўнымі прычынамі замаруджанай рэалізацыі інвентарнай рэформы ў Віленскай, Гродзенскай і Мінскай губернях былі складанасці, выкліканыя неабходнасцю перакладу інвентароў з польскай на рускую мову і дапасаваннем іх да расійскай сістэмы мераў; 2) негатыўную ролю выканала адсутнасць у складзе інвентарных камітэтаў кваліфікаваных спецыялістаў, знаёмых з правіламі зямельнай ацэнкі; 3) расійскія ўлады не здолелі пераканаць уладальнікаў маёнткаў у эканамічнай мэтазгоднасці ўвядзення інвентарнай сістэмы і звярнуліся да метадаў адміністратыўнага ціску, з нагоды чаго інвентарную рэформу пачалі ўспрымаць як санкцыі, накіраваныя супраць памешчыкаў прапольскай арыентацыі; 4) урад не быў задаволены вынікамі інвентарнай рэформы, аднак меркаваў, што дзякуючы яе правядзенню памешчыкі і сяляне беларускіх губерняў атрымалі досвед усталявання дагаворных гаспадарчых адносін і ў большай ступені падрыхтаваны да адмены прыгоннага ладу.