СІНТАКСІЧНЫЯ ДЭРЫВАТЫ З АСІМЕТРЫЧНАЙ СТРУКТУРАЙ У БЕЛАРУСКАЙ МОВЕ

Abstract

Артыкул прысвечаны даследаванню сінтаксічных дэрыватаў з асіметрыяй плана выражэння / плана зместу ў беларускай мове, да якіх адносяцца канструкцыі з кантэкстуальным эліпсісам і імпліцытнай семантыкай. Зроблена сістэматызацыя сучасных метадалагічных прынцыпаў, на аснове якіх даследавалася сінтаксічная дэрывацыя, - прынцып сістэмнасці тыпалагічнага падабенства, прынцып тыпалагічнай значнасці прыкмет, прынцып іерархіі аб’ектаў - ад універсальных да ўнікальных уласцівасцей, прынцып сінтагматыка-парадыгматычнага функцыянальнага ўзгаднення і інш. Выяўлены тыпы канструкцый з імпліцытнай семантыкай - адмоўны, сцвярджальны і пытальны з адпаведным відавым класам. Прааналізаваны структурныя тыпы сітуацыйных няпоўных сказаў з улікам апушчаных кампанентаў і спосабаў іх узнаўлення. The article is dedicated to studying syntactical derivatives with asymmetry of plane of expression / plane of content in the Belarusian language to which belong constructions with contextual ellipsis and implicit semantics. It presents the systematization of modern methodological principles on the base of which syntactical derivation was studied: the principle of systemacy of typological similarity, the principle of typological significance of attributes, the principle of hierarchy of objects - from universal to unique features, the principle of syntagmatic-paradigmatic functional coordination, etc. The article reveals the types of constructions with implicit semantics: negative, positive and interrogative with the corresponding class of kind. It analyzes the structural types of situational incomplete sentences with the account of omitted components and ways of their reproduction.