К.Каліноўскі і паўстанне 1863-1864 гг. у ідэалогіі КПБ. Другая палова 1920-50-хх гг.

Abstract

Паўстанне 1863-1864 гг., а таксама асоба яго кіраўніка Кастуся Каліноўскага заўсёды знаходзілася ў цэнтры ўвагі беларускіх гісторыкаў. На працягу існавання БССР пазіцыі айчынных гісторыкаў да гэтай падзеі, а таксама да постаці К. Каліноўскага не раз мяняліся ў залежнасці ад палітычнай сітуацыі ў краіне. У артыкуле на аналізе дакументаў Нацыянальнага архіва Рэспублікі Беларусь разглядаюцца падыходы ЦК кампартыі Беларусі да вышэйадзначанай праблемы. Перыяд другой паловы 1920-х канец 40-х г. характарызаваўся значнымі зменамі ў трактоўках падзей 1863—1864 гг. і асобы К.Каліноўскага: ад “рэвалюцыянера-дэмакрата” і “кіраўніка сялянскага паўстання” – да “нацыянальнага”, “народнага героя беларускага народа”. У канцы 40-х беларуская гістарыяграфія характарызавала К. Каліноўскага як “рэвалюцыянера-дэмакрата”. Гэта было звязана з пачынаючымі набіраць сілу канцэпцыямі, якія запанавалі ў Савецкім Саюзе, аб “сціранні міжнацыянальных граняў”, “гармоніі міжнацыянальных адносін”. У гэтых канцэпцыях нацыяналізму, а адсюль і “нацыянальным героям”, як К. Каліноўскі, не мелася месца. Улічваючы гэтыя тэндэнцыі ў беларускай гістарыяграфіі трывала замацавалася вышэйзгаданая характарыстыка К. Каліноўскага.