КРЫНІЦЫ ВЫВУЧЭННЯ БЕЛАРУСКАЙ ПСІХОЛАГА-ПЕДАГАГІЧНАЙ ТЭРМІНАСІСТЭМЫ

Abstract

Артыкул прысвечаны вызначэнню і характарыстыцы кола базавых крыніц, якія могуць стаць прэцэдэнтнымі для вывучэння беларускай псіхолага-педагагічнай тэрмінасістэмы. Вылучаюцца і ў агульных рысах апісваюцца чатыры тыпы крыніц, апублікаваных па працягу апошніх 100 гадоў: аўтаномныя тэрмінаграфічныя выданні (слоўнікі тэрмінаў, у тым ліку тлумачальныя, двухмоўныя і шматмоўныя); інкарпараваныя тэрміналагічныя слоўнікі - падборкі тэрмінаў, уключаныя ў якасці дадаткаў у разнастайныя вучэбныя дапаможнікі і падручнікі; вучэбныя выданні па педагогіцы і псіхалогіі для студэнтаў і навучэнцаў, апублікаваныя на беларускай мове; нарматыўныя дакументы па арганізацыі вучэбнага працэсу: адукацыйныя стандарты, вучэбныя праграмы па дысцыплінах, інструкцыйныя пісьмы. Абгрунтоўваецца выснова, што статус развітай мовы вымагае поўнай распрацаванасці ўсіх яе тэрміналагічных падсістэм. Для гэтага могуць быць выкарыстаны як лексікаграфічныя, так і кантэкставыя крыніцы, аднак выніковасць працэсу ў значнай ступені будзе залежаць ад папярэдняй распрацаванасці крытэрыяў тэрміналагічнасці моўных адзінак.

The article is devoted to the definition and characterization of the range of basic resources that may become precedent for the study of the Belarusian psycho-pedagogical terminological system. The article also distinguishes and describes in general terms four types of resources published over the past 100 years: autonomous terminographic publications (dictionaries of terms, including thesauruses, bilingual and multilingual dicitionaries); incorporated terminological dictionaries - collections of terms included as appendices in various textbooks and handbooks; educational publications on pedagogy and psychology for students and pupils published in the Belarusian language; normative documents on the organization of the educational process: educational standards, curricula in disciplines, instructional letters. The conclusion is substantiated that the status of a developed language requires full preparedness of all its terminological subsystems. For that purpose both lexicographic and contextual sources can be used, however, the effectiveness of the process will largely depend on the previous development of criteria for terminological lexical units.