Абмеркаванне шляхоў па ўвядзенні міравых судоў на тэрыторыі Беларусі (1868–1872 гг.)

Abstract

Артыкул прысвечаны падрыхтоўцы ўвядзення на тэрыторыі Беларусі інстытута міравой юстыцыі ў рамках правядзення судовай рэформы 1864 г. Міравыя судовыя установы ў Віцебскай, Магілёўскай, Мінскай, Гродзенскай і Віленскай губернях былі адчынены вясной 1872 г., аднак падрыхтоўка да гэтага вялася з лета 1868 г. У артыкуле паказаны пазіцыі розных колаў ва ўрадзе Расійскай імперыі (Міністэрства юстыцыі, Міністэрства ўнутраных спраў, генерал-губернатараў Заходняга краю і інш.) адносна найважнейшых аспектаў дадзенага пытання (выбарнасці міравых суддзяў, памеры маёмаснага цэнзу для іх, ступені незалежнасці ад мясцовых адміністрацыйных улад і г. д.). На аснове аналіза шырокага літаратурнага і дакументальнага матэрыялу аўтар прыйшоў да высновы, што царскі ўрад бачыў у распаўсюджанні інстытута міравога суда сродак далейшай інтэграцыі беларускіх зямель з унутрырасійскімі губернямі, але ў той жа час, безумоўна, гэта мела выключна пазітыўнае значэнне для ўдасканалення сістэмы правасуддзя. The article is devoted to the process of preparing for introduction of justices of the peace in the territory of Belarus. It was a part of Russian judicial reform of 1864. Justices of the peace in Belarusian-Lithuanian provinces entered upon their duties in 1872. But preparation for this was started in 1868. In the article different opinions in political establishment of Russian Empire about the main aspects of this question (appointment by election of judges, amount of property qualification, the degree of their independence from local authorities etc.) are shown. Based on the analysis of wide range of literary and documentary sources the author came to the conclusion: Russian authorities have seen in the Institute of justices of the peace in the territory of Belarus means for further integration of these lands with the inland provinces of The Empire; at the same time it contributed to the improvement of the justice system.