СУАДНОСНЫЯ НАЙМЕННІ НАСЯКОМЫХ У ДЫЯЛЕКТНАЙ МОВЕ БЕЛАРУСІ І ЧЭХІІ

Abstract

У артыкуле аналізуюцца лексічныя карты дзвюх асноўных лінгвагеаграфічных прац беларускіх і чэшскіх вучоных. Лексічны атлас беларускіх народных гаворак і Český jazykový atlas (Чэшскі лінгвістычны атлас) былі створаны і выдадзены прыкладна ў адзін час, і яны вельмі падобныя паводле аб’ёму і паводле зместу. Па гэтай прычыне лексічныя карты гэтых атласаў уяўляюць значную цікавасць для правядзення параўнальных даследаванняў беларускай і чэшскай моў. Аналіз карт, прысвечаных жывёльнаму свету (а менавіта, назвам насякомых), выразна паказаў, што літаратурныя і дыялектныя словы беларускай і чэшскай моў даволі суадносныя, што праяўляецца не толькі на лексічным, але і на фанетычным і марфалагічным узроўнях. Да таго ж, многія з беларускіх лексем, якія суадносяцца з чэшскімі, знаходзіцца ў заходняй частцы Беларусі.

The article analyzes lexical maps of the two main linguogeographical works of Belarusian and Czech scientists. Lexical atlas of Belarusian folk dialects and Český jazykový atlas (Czech linguistic atlas) were created and published approximately at the same time and are very similar in volume and contents. For this reason the lexical maps of these atlases are of significant interest for comparative research of the Belarusian and Czech languages. The analysis of the maps devoted to animal world (in particular, insects) shows that literary and dialect words of the Belarusian and Czech languages are quite related; this fact is expressed not only on lexical but also on phonetic and morphological levels. At the same time, many Belarusian lexemes related to the Czech ones are located in the western part of Belarus.