КУЛЬТУРАЦЭНТРЫСЦКАЯ ПАРАДЫГМА САЦЫЯГУМАНІТАРНАГА ПАЗНАННЯ ЯК ІНТЭГРАЛЬНАЯ МЕТАДАЛОГІЯ НАВУКОВАГА ПАЗНАННЯ

Abstract

Раскрываецца роля каштоўнасна-светапогляднага патэнцыялу ў фарміраванні культурацэнтрысцкай парадыгмы сацыяльна-гуманітарнага пазнання. Адзначаецца, што ў сітуацыі пашырэння інфармацыйнай прасторы суб’ект пазнавальнай дзейнасці вымушаны карэктаваць свае кагнітыўныя ўстаноўкі, метады і падыходы, ад чаго шмат у чым залежыць выніковасць і ступень верыфікацыі эпістэмалагічных даследаванняў. Даказваецца, што ад стану і ступені выяўленасці крэатыўнасці каштоўнасна-светапогляднага патэнцыялу суб’екта ў гуманітарным пазнанні ў значнай ступені абумоўлена і паспяховасць уласна філасофскага асэнсавання новай культурацэнтрысцкай парадыгмы гуманітарных ведаў. У гэтым выяўляе сябе тэндэнцыя да ўзмацнення ўплыву чалавечай суб’ектнасці і суб’ектыўнасці, гнуткай рацыянальнасці, шматмернасці інфармацыйных і каштоўнасна-сэнсавых установак і камунікатыўнага выбару, што дае падставу інтэрпрэтаваць навуковае даследаванне не толькі як мэтарацыянальную, але і каштоўнаснарацыянальную пазнавальную дзейнасць. Робіцца выснова аб неабходнасці стварэння механізму аптымізацыі падыходаў да сацыягуманітарнага пазнання ва ўмовах фарміравання адзінай інфармацыйнай прасторы, што звязана не толькі з вырашэннем тэарэтыка-гнасеалагічных праблем, але і гатоўнасцю сацыяльна-гуманітарных ведаў адказаць на ўзнікаючыя выклікі сучаснасці.

The role of the value-ideological potential in the formation of a culturocentric paradigm of social and humanitarian cognition is revealed. It is noted that in a situation of expanding the information space, the cognitive subject is forced to adjust his cognitive attitudes, methods and approaches, which largely determines the effectiveness and degree of verification of epistemic research. It is proved that the success of the philosophical understanding of the new cultural-centrist paradigm of humanitarian knowledge is largely determined by the state and degree of expression of creativity of the value and ideological potential of the subject in humanitarian cognition. This reveals a tendency to increase the influence of human subjectivity and subjectivity, flexible rationality, multidimensional informational and value-semantic preferences and communicative choice, which gives grounds to interpret scientific research not only as purposeful, but also value-rational cognitive activity. It is concluded that it is necessary to create a mechanism for optimizing approaches to socio-humanitarian knowledge in the context of the formation of a unified information space, which is associated not only with solving theoretical and epistemological problems, but also with the readiness of socio-humanitarian knowledge to respond to the emerging challenges of our time.