ДРУГАСНЫЯ ТЭМПЕРАТУРНЫЯ І ЛЮМІНАЛЬНЫЯ НАМІНАЦЫІ (НА МАТЭРЫЯЛЕ ДЗЕЯСЛОВАЎ БЕЛАРУСКАЙ І АНГЛІЙСКАЙ МОЎ)

Abstract

У артыкуле разглядаюцца другасныя ментальныя лексіка-семантычныя варыянты, утвораныя ад дзеясловаў, якія адносяцца да працэсаў награвання і асвятлення. Выяўляюцца мадэлі семантычнай дэрывацыі і лексіка-тэматычная прыналежнасць другасных значэнняў, у аснове якіх ляжаць зыходныя значэнні дзеяслоўных канструкцый тэмпературных і люмінальных намінацый. Параўноўваецца колькасць устаноўленых лексіка-семантычных варыянтаў у беларускай і англійскай мовах, фіксуецца наяўнасць супадзенняў і безэквівалентнасці. Пры вылучэнні тэмпературных і люмінальных дзеясловаў быў выкарыстаны дэнататыўны прынцып класіфікацыі. Паказана спецыфіка разыходжання ў колькасці другасных лексіка-семантычных варыянтаў у англійскай і беларускай мовах. З пункту гледжання семантычнай суаднесенасці дзеясловаў са значэннем «тэмпература і асвятленне» вылучаюцца групы лексічных адзінак з другаснымі ментальнымі значэннямі.

The article discusses secondary mental lexical-semantic variants formed from verbs that relate to the processes of heating and lighting. Models of semantic derivation and lexico-thematic affiliation of secondary meanings are identified, which are based on the original meanings of verbal constructions of temperamental and luminal nominations. The number of established lexical-semantic variants in the Belarusian and English languages is compared, the presence of coincidences and non-equivalence is recorded. The denotative principle of classification was used when distinguishing temperature and luminal verbs. The specificity of the discrepancy in the number of secondary lexical-semantic variants in the English and Belarusian languages is shown. From the point of view of the semantic correlation of verbs with the meaning “temperature and lighting”, groups of lexical units with secondary mental meanings are distinguished.