БЕЛАРУСКА-ПОЛЬСКІЯ І БЕЛАРУСКА-ЧЭШСКІЯ ЛЕКСІЧНЫЯ ПАРАЛЕЛІ (НА ПРЫКЛАДЗЕ НЕКАТОРЫХ ДЫЯЛЕКТНЫХ НАЙМЕННЯЎ ЯГАД)

Abstract

У артыкуле аналізуюцца лексічныя карты беларускага, польскага і чэшскага нацыянальных дыялектных атласаў, а таксама карты Агульнаславянскага лінгвістычнага атласа. Лексічныя карты названых атласаў уяўляюць значную цікавасць для правядзення параўнальна-супастаўляльных даследаванняў у дыялектах беларускай, польскай і чэшскай моў. Аналіз карт, прысвечаных расліннаму свету (а менавіта, некаторым дыялектным назвам ягад), выразна паказаў, што на картах нацыянальных атласаў прысутнічае шэраг беларуска-польскіх і беларуска-чэшскіх лексічных паралеляў, якія захаваліся ў дыялектах розных моў яшчэ з часоў агульнаславянскага моўнага адзінства. Акрамя таго, аналіз матэрыялаў нацыянальных атласаў дазволіў удакладніць моўныя арэалы некаторых лексем, вылучыць сярод іх архаізмы, а таксама абазначыць шляхі запазычвання таго ці іншага слова ў гаворкі Беларусі.

In the article are analyzed the lexical maps of Belarusian, Polish and Czech national dialect atlases, and some maps of CommonSlavic linguistic atlas. The lexical maps of these atlases have a great considerable interest for conducting comparative research in the dialects of Belarusian, Polish and Czech languages. The analysis of maps, which are devoted to the vegetable world (namely of some dialects names of berries), showed that on mapes of national atlases have some Belarusian-Czech and Belarusian-Polish lexical parallels, which are survives in this dialects since the commonslavic linguistic community. And then, analysis of material of the national atlases gave more precise definition of linguistic range of some lexemes, selected among them archaic words, and also defined the ways of borrowing some words in the dialects of Belarus.