ВЫКАРЫСТАННЕ «РУСКАЙ» МОВЫ ВА ЎНІЯЦКАЙ ЦАРКВЕ Ў БЕЛАРУСІ (канец XVIII - 30-я гады ХІХ ст.)

Abstract

Артыкул прысвечаны праблеме выкарыстання «рускай» мовы ва ўніяцкай царкве ў Беларусі ў канцы XVIII - 30-х гг. ХІХ ст. У артыкуле аналізуецца паступовая лацінізацыя ўніяцкай царквы, якая прывяла да супрацьстаяння ўнутры грэка-каталіцкай царквы: прыхільнікамі далейшай лацінізацыі уніі і абраду і тымі, якія з’яўляліся абаронцамі ўсходняга абраду як апошняй заслоны ад канчатковага пераўтварэння ўніі ў каталіцтва; раскрываецца значэнне паняцця «рускай» мовы; аналізуюцца змены ў выкарыстанні «рускай» мовы ў канцы ХVIII - 30-х гг. ХІХ ст. Акцэнтуецца ўвага на тым, што з уключэннем Беларусі ў склад Расійскай імперыі (1772-1795 гг.) моўная сітуацыя ў грэка-каталіцкай царкве ўскладнялася і змянялася на карысць спачатку польскай мовы як у літургіі, так і ў справаводстве, а з канца 20-х гг. ХІХ ст. - рускай і царкоўнаславянскай «рускага ізводу». The article is devoted to the problem of usage of the “Russian” language in Uniate church in Belarus in late 18th - 30s of the 19th century. The article analyzes gradual Latinization of Uniate church which led to confrontation inside Greek-Catholic church: adherents of further Latinization of Uniatism and the ones of Eastern rite as the last barrier from complete transformation of Uniatism into Catholicism; it reveals the meaning of the notion “the “Russian” language”; analyzes the changes in using the “Russian” language in late 18th - 30s of the 19th century. The article accentuates attention on the fact that since annexation of Belarus to the Russian Empire (1772-1795) the language situation in Greek-Catholic church has been getting more complicated and changing to the favor first of the Polish language both in liturgy and administration, and from 20s of the 19th century - of Russian and Church-Slavic of “Russian origin”.