АСНОЎНЫЯ КАМПАНЕНТЫ ПРЫКАЗКІ ЯК МОЎНАЙ А ДЗІНКІ: ЛЕКСІЧНЫ СКЛА Д, ГРАМАТЫЧНАЯ АРГАНІЗАЦЫЯ, ФАРМАЛЬНЫЯ І СТРУКТУРНА-СЕМАНТЫЧНЫЯ ВАРЫЯНТЫ

Abstract

Артыкул прысвечаны вызначэнню асноўных кампанентаў прыказкавай структуры як сукупнасці форм выражэння зместу прыказак. Да такіх кампанентаў адносяцца лексічны склад, граматычная арганізацыя, фармальныя і структурна-семантычныя варыянты прыказкі. Устаноўлена, што словы захоўваюцьу складзе прыказак (у адрозненне ад фразеалагізмаў) лексічна-семантычную самастойнасць, дзякуючы чаму прыказкі здольны выкарыстоўвацца ў маўленні і захоўвацца ў моўнай свядомасці не толькі як устойлівыя фразы, але і як фразавыя тэксты, звязаныя паміж сабой парадыгматычнымі семантычнымі адносінамі. Граматычная форма прыказкі не з’яўляецца фіксаванай (як у фразеалагізмаў), што абумоўлівае ўзнікненне рэгулярных (масава ўжывальных) яе фармальных і структурна-семантычных варыянтаў, сукупнасць якіх утварае ў свядомасці носьбітаў мовы структурна-семантычную мадэль (інварыянтную, эталонную форму выяўлення плана зместу) прыказкі як моўнай адзінкі.

The article is devoted to defining the main components in the structure of proverbs as a totality of formsof expressing the content of proverbs. Such components include lexical content, grammatical organization, formal and structural-semantic variants of proverb. It is established that words within the proverb preserve their lexical-semantic independence (as opposed to phraseological units), due to this proverbs are able to be usedin speech and to be kept in language consciousness not only as stable phrases but also as phrasal texts connected between each other with paradigmatic and semantic relations. The grammatical form of a proverbis not fixed (like that of phraseological units) which preconditions occurrence of its regular (widely used) formal and structural-semantic variants, the totality of which creates a structural-semantic model (an invariant, standard form of expressing the plane of content) of a proverb as a language unit in the mind of native speakers.