УНІЯЦКАЯ АДУКАЦЫЯ Ў БЕЛАРУСІ ПАВОДЛЕ «ГАШЧАНСКІХ КАНСТЫТУЦЫЙ» 1766 г.

Abstract

У навуковым артыкуле ўпершыню ў айчыннай гістарыяграфіі разглядаюцца адукацыйныя палажэнні «Гашчанскіх канстытуцый» 1766 г., якія фактычна сталі першым у гісторыі ўніяцкай царквы Школьным статутам. Адзначана іх з’яўленне пад уплывам школьных рэформ езуітаў і піяр. Прааналізаваны абавязкі ў сферы арганізацыі асветы кіраўніцтва базыльянскага ордэну, а таксама патрабаванні да настаўнікаў. Разгледжаны закладзеныя ў «Гашчанскіх канстытуцыях» падыходы да агульнай пабудовы вучэбна-выхаваўчага працэсу і спецыфікі выкладання розных прадметаў у асобных класах (лацінскай і грэчаскай моў, красамоўства, філасофіі, багаслоўя, гісторыі, матэматыкі). Падкрэсліваецца ўвага ў іх да ўжывання на занятках народнай мовы і пашырэння адукацыі шырокіх колаў свецкага насельніцтва. Паказаны кампрамісны характар рэарганізацыі сістэмы базыльянскай адукацыі, у якой кансерватыўны светапогляд суседнічаў з пэўнымі педагагічнымі навацыямі. The article for the first time in the domestic historiography considers educational clauses of “Gashchan constitutions” of 1766 which has factually become the first school statute in the history of Uniate church. It considers their appearance under the influence of Jesuit school reforms. It analyzes the responsibilities in the sphere of organization of education of administration of Basilian order as well as requirements to the teachers. It considers the approaches from the “Gashchan constitutions” to general building of education process and specificity of teaching various subjects in separate classes (Latin, Greek, Eloquence, Philosophy, Theology, History, Mathematics). The attention to their using on the classes of national language and broadening of education for broad circles of population is emphasized. The paper shows the compromise character of reorganization of the system of Basilian education where the conservative worldview was combined with certain pedagogical innovations.