ТЫПЫ МІЖТЭКСТАВЫХ УЗАЕМАДЗЕЯННЯЎ І ІХ УВАСАБЛЕННЕ Ў МАСТАЦКІХ ТВОРАХ (НА МАТЭРЫЯЛЕ ТВОРАЎ В. БЫКАВА, У. КАРАТКЕВІЧА, В. КАЗЬКО)

Abstract

Артыкул прысвечаны праблеме міжтэкставых узаемадзеянняў, якая мае адметнае значэнне ў беларускім літаратуразнаўстве. Галоўнае месца займае паняцце інтэртэкстуальнасці, упершыню прапанаванае Ю. Крысцевай як дыялог літаратурных тэкстаў. Пазней змест гэтага паняцця быў пераасэнсаваны і самой Ю. Крысцевай, і іншымі даследчыкамі і цяпер трактуецца ў больш шырокім плане – дыялог знакавых сістэм. У артыкуле таксама разглядаюцца актуальныя тыпалогіі інтэртэкстуальнасці (Ж. Жанэта, П. Торапа, Н. П’егэ-Гро, Н. Фацеевай, Н. Караблёвай), прыводзяцца розныя пункты гледжання навукоўцаў на змест паняццяў алюзія, цытата, рэмінісцэнцыя. Апошняе з’яўляецца, бадай, самым шырокім і неадназначным. Агульная прыкмета паняцця рэмінісцэнцыя – быць адсылкай да пэўнага кантэксту. У астатнім рэмінісцэнцыя падаецца даволі «гнуткай» формай інтэртэкстуальнасці, змест якой напаўняецца ў залежнасці ад ідыястылю пісьменніка, яго інтэртэкстуальнай канцэпцыі, а таксама метадалагічных установак даследчыка. Больш перспектыўнай сёння бачыцца распрацоўка тыпалогіі інтэртэкстуальнасці ў творы ці творчасці пэўнага пісьменніка, а не ўніверсальнай тыпалогіі, прыдатнай для любой мастацкай практыкі і навуковага аналізу.